Dwight D. Eisenhower powiedział kiedyś, że „motywacja to sztuka nakłaniania ludzi, aby robili to, czego od nich oczekujesz, ponieważ oni tego chcą”.
Jak wyjaśnia dr Costas Karageorghis, ostatnie badania sugerują, że nie mylił się zbytnio. Co więcej, zmiana nastawienia do treningów i zawodów może znacznie zwiększyć motywację.
Motywacja to wewnętrzna siła energetyczna, która determinuje wszystkie aspekty naszego zachowania; wpływa również na to, jak myślimy, czujemy i wchodzimy w interakcje z innymi.
W sporcie powszechnie przyjmuje się, że wysoka motywacja jest niezbędnym warunkiem umożliwiającym sportowcom wykorzystanie ich potencjału. Jednak biorąc pod uwagę jej z natury abstrakcyjny charakter, jest to siła, którą często trudno jest w pełni wykorzystać. Niektórzy trenerzy, jak menedżer Portugalii Luiz Felipe „Big Phil” Scolari, wydają się mieć „magiczny dotyk”, będąc w stanie wydobyć z drużyny znacznie więcej niż sumę poszczególnych jej części. inni uważają, że motywacja jest nieuchwytną koncepcją, którą nieustannie usiłują opanować.
Co sprawia, że osoby takie jak 45-letnia sprinterka Merlene Ottey, która brała udział w swoich siódmych Igrzyskach Olimpijskich w Atenach w 2004 r., rok po roku osiągają znakomite wyniki?
Wybitni sportowcy, tacy jak Ottey, rozwinęli umiejętność niezwykle efektywnego kierowania swoją energią. W istocie motywacja zasadniczo zależy od kierunku wysiłku w dłuższym okresie czasu.
Istnieje wiele podejść do badania motywacji. Niektóre opierają się na schematach pozytywnego i negatywnego wzmocnienia (np. behawioryzm BF Skinnera i Iwana Pawłowa), inne zaś skupiają się na indywidualnym poczuciu panowania nad określonymi okolicznościami (np. teoria własnej skuteczności Alberta Bandury). W artykule zbadano składniki motywacji, wykorzystując współczesne podejście, spopularyzowane przez Amerykanów Edwarda Deciego i Richarda Ryana, znane jako teoria samostanowienia, która podkreśla rolę indywidualnego wyboru.
W artykule przedstawiono także niektóre kluczowe wnioski z najnowszej literatury i przedstawiono cztery techniki oparte na dowodach naukowych odnoszące się do wzmacniania motywacji. Będziesz w stanie dostosować techniki motywacyjne, aby zwiększyć swoje uczestnictwo w sporcie lub wyniki innych. Dowiesz się, że motywacja to zjawisko dynamiczne i wieloaspektowe, którym można manipulować, przynajmniej w pewnym stopniu, w dążeniu do doskonałych wyników sportowych.
RÓŻNE RODZAJE MOTYWACJI
Jednym z najpopularniejszych i szeroko testowanych podejść do motywacji w sporcie i innych dziedzinach osiągnięć jest teoria samostanowienia.
Teoria ta opiera się na szeregu motywów lub przepisów, które różnią się stopniem samostanowienia, jakie odzwierciedlają. Samostanowienie ma związek ze stopniem, w jakim twoje zachowania są wybrane i zainicjowane przez ciebie. To Twój wybór, Twoja decyzja, Twoje marzenia dodają Ci energii i tworzą dyscyplinę działania.
Amotywacja oznacza brak zamiaru zaangażowania się w określone zachowanie. Towarzyszy temu poczucie niekompetencji i braku związku pomiędzy swoim zachowaniem a oczekiwanym rezultatem. Można na przykład usłyszeć, jak zmotywowany sportowiec mówi: „Nie widzę już sensu trenowania – po prostu mnie to męczy” lub „Po prostu nie odczuwam żadnego podniecenia wokół zawodów”.
Tacy sportowcy wykazują poczucie bezradności i często wymagają konsultacji, ponieważ są bardzo podatni na rezygnację z ćwiczeń.
Motywatory zewnętrzne reprezentują niesamodzielne lub kontrolujące typy motywacji zewnętrznej, ponieważ sportowcy nie mają poczucia, że ich zachowanie jest świadome wyboru i w konsekwencji doświadczają presji psychologicznej.
Uczestnictwo w sporcie w celu otrzymania nagrody pieniężnej, zdobycia trofeum lub złotego medalu jest typowym przykładem regulacji zewnętrznej. Uczestnictwo w celu uniknięcia kary lub negatywnej oceny ma także charakter zewnętrzny.
Jest jeszcze introjekcja – to wewnętrzna presja, pod wpływem której sportowcy mogą uczestniczyć w zawodach z poczucia winy lub w celu zdobycia uznania.
Zidentyfikowane i zintegrowane regulacje reprezentują samookreślone typy motywacji zewnętrznej, ponieważ zachowanie jest inicjowane na podstawie wyboru, chociaż niekoniecznie jest postrzegane jako przyjemne. Tego typu regulacje wyjaśniają, dlaczego niektórzy sportowcy poświęcają setki godzin na powtarzanie przyziemnych ćwiczeń; zdają sobie sprawę, że takie działanie ostatecznie pomoże im się ulepszyć.
Zidentyfikowana regulacja reprezentuje zaangażowanie w zachowanie, ponieważ jest ono wysoko cenione, natomiast gdy zachowanie zostaje zintegrowane, pozostaje w harmonii z poczuciem siebie i jest prawie całkowicie samostanowione. Wykonywanie codziennych ćwiczeń zwiększających elastyczność, ponieważ zdajesz sobie sprawę, że stanowią one część nadrzędnego celu, jakim jest zwiększenie wydajności, może być przykładem zintegrowanej regulacji i motywacji.
Motywacja wewnętrzna pochodzi z wnętrza, jest w pełni samookreślona i charakteryzuje się zainteresowaniem uprawianiem sportu i czerpaniem z niego przyjemności.
Istnieją trzy rodzaje motywacji wewnętrznej, a mianowicie wewnętrzna motywacja do wiedzy, wewnętrzna motywacja do osiągnięcia i wewnętrzna motywacja do doświadczania stymulacji.
Motywacja wewnętrzna jest uważana za najzdrowszy rodzaj motywacji i odzwierciedla motywację sportowca do wykonywania czynności po prostu dla nagrody związanej z udziałem.
PRZEPŁYW: NAJWYŻSZY STAN MOTYWACJI
Według węgierskiego psychologa Mihalyi Csikszentmihalyi najwyższym poziomem motywacji wewnętrznej jest stan przepływu.
“Flow” charakteryzuje się całkowitym zanurzeniem w czynności, do tego stopnia, że nic innego się nie liczy.
Kluczową kwestią dla osiągnięcia przepływu jest sytuacja, w której istnieje idealne dopasowanie pomiędzy postrzeganymi wymaganiami danej aktywności a postrzeganymi zdolnościami lub umiejętnościami sportowca. Podczas przepływu traci się samoświadomość i sportowcy stają się jednością z wykonywaną czynnością. Na przykład mistrzyni świata w kajakarstwie często opisuje, jak wiosło czuje się jak przedłużenie jej ramion, gdy jest w stanie przepływu.
Apodyktyczne lub nierealistyczne wyzwanie może powodować nadmierny niepokój, co oznacza, że trenerzy muszą dopilnować, aby sportowcy wyznaczali realistyczne cele.
I odwrotnie, jeśli sportowcy wnoszą do danej aktywności wysoki poziom umiejętności, a wyzwanie, jakie ona stwarza, jest stosunkowo niskie, jak na przykład Barcelona czy brazylijski Ronaldinho grający w trzeciej lidze piłkarskiej, może to powodować nudę. Nieadekwatna ambicja i motywacja, może powodować apatię, która pojawia się, gdy zarówno wyzwanie, jak i umiejętności są niskie. Aby promować płynność, ważne jest znalezienie wyzwań, które rozciągną- rozwijają sportowców nieco bardziej niż dotychczas.
NAJNOWSZE BADANIA MOTYWACJI OPARTE NA SDT
Badanie sprawdzające związek między orientacją na cele sportowców a poziomem ich motywacji wewnętrznej i zewnętrznej wykazało, że brytyjscy sportowcy ze szkół wyższych, którzy mają cele związane z zadaniami lub mistrzostwo osobiste, znacznie częściej zgłaszali wysoki poziom samostanowienia niż sportowcy zorientowani na ego lub porównania społeczne celów.
Badanie wstępnie potwierdziło tezę, że skupianie się na mistrzostwie osobistym i celach związanych z samym sobą promuje motywację wewnętrzną w większym stopniu niż skupianie się na wygrywaniu i demonstrowaniu wyższości nad innymi. Ma to ważne implikacje dla praktyków pracujących z dziećmi, biorąc pod uwagę bogactwo dowodów sugerujących, że skupienie się na mistrzostwie osobistym i motywacji wewnętrznej (przyjemności) przynosi najbardziej pozytywne efekty motywacyjne.
Niedawne badanie wykazało, że podczas zawodów uznawanych za ważne sportowcy z motywacją wewnętrzną opracowali strategie radzenia sobie zorientowane na zadanie (pozytywne). I odwrotnie, sportowcy zmotywowani zewnętrznie zwykle unikali zajmowania się kluczowymi kwestiami i mieli znacznie mniejsze szanse na osiągnięcie swoich celów. W innym badaniu naukowcy przyjęli podejście jakościowe, aby odpowiedzieć na pytanie: „dlaczego „ogień” elitarnych sportowców płonie tak jasno? Próbowali zdemistyfikować różnice między osobami osiągającymi wysokie wyniki, „również” w świecie sportu.
Ich wywiady z 10 elitarnymi australijskimi lekkoatletami ujawniły trzy nadrzędne tematy:
- Elitarni sportowcy wyznaczają osobiste cele, które opierają się zarówno na motywach samookreślonych, jak i zewnętrznych;
- Mieli wysoką wiarę w siebie, że mogą odnieść sukces;
- Lekkoatletyka była najważniejsza w ich życiu – wszystko kręciło się wokół ich zaangażowania w sport.
Stosując procedurę statystyczną znaną jako „analiza skupień”, wraz z kolegami zidentyfikowaliśmy dwa typy „profili motywacji”.
Pierwszą charakteryzował się wysokim poziomem zarówno kontrolujących, jak i samostanowiących typów regulacji behawioralnych, drugą natomiast wysoką motywacją samostanowiącą i niską kontrolującą. Porównanie obu profili pod kątem efektów motywacji, takich jak przyjemność, wysiłek, pozytywny i negatywny afekt, stosunek do sportu, siła i jakość zamiarów behawioralnych, satysfakcja i częstotliwość uczestnictwa, wykazało, że uczestnicy pierwszego profilu zgłaszali wyższy poziom we wszystkich osiem pozytywnych konsekwencji w porównaniu do tych z drugiego profilu.
Odkrycie to sugeruje, że jednoczesne występowanie wysokiej motywacji zewnętrznej i wysokiej motywacji wewnętrznej prawdopodobnie przyniesie najbardziej pozytywne korzyści dorosłym sportowcom. Jednakże niezwykle ważne jest, aby motywy zewnętrzne były pielęgnowane na solidnym fundamencie wysokiej motywacji wewnętrznej. Bez wysokiej motywacji wewnętrznej sportowcy prawdopodobnie odpuszczą karierę, gdy napotkają problemy, takie jak kontuzja, brak selekcji lub degradacja.
Rozwijaj się mentalnie, w sposób dojrzały.
Pozdrawiam, Sławek
