Kiedy myślimy o sportowcach na najwyższym poziomie, automatycznie przychodzi nam na myśl doskonała forma fizyczna i umiejętność jej wykorzystania w kluczowych momentach. Często zapominamy jednak, że osiągnięcie i utrzymanie takiego poziomu wymaga nie tylko ciężkiej pracy nad ciałem, ale również silnej psychiki.
Badania przeprowadzone na 135 australijskich sportowcach z różnych dyscyplin olimpijskich, paraolimpijskich, krajowych i stanowych jasno pokazują, jak ważną rolę odgrywają czynniki psychologiczne w drodze do sukcesu. Respondenci uznali umiejętności i cechy mentalne, silne relacje międzyludzkie oraz odpowiednie praktyki regeneracyjne za kluczowe elementy na drodze do zwycięstwa.
Wielu z nich wyraziło również chęć skorzystania z takich usług na wcześniejszym etapie kariery, co pokrywa się z obserwacjami sportowców z niższych poziomów rozgrywek.
Międzynarodowe Towarzystwo Psychologii Sportu jednoznacznie określa zdrowie psychiczne jako kluczowy fundament kultury doskonałości w sporcie.
Jednym z często pomijanych czynników jest zmęczenie psychiczne. Badania wykazują, że ma ono negatywny wpływ na różne aspekty gry u sportowców na wysokim poziomie, pogarszając zarówno umiejętności techniczne, jak i decyzyjne. Szczególnie negatywny wpływ odczuwają dyscypliny ofensywne.
Maksymalna wydolność fizyczna wymaga również odpowiedniego balansu emocjonalnego. Kluczowa jest wysoka intensywność pozytywnych emocji (pewność siebie, motywacja, energia) przy jednoczesnym minimalizowaniu negatywnych (zmęczenie, ospałość, złość, zniechęcenie, lęk).
Utrzymanie równowagi w tych sferach nie jest łatwe, a czynniki takie jak kontuzje, presja, niepowodzenia czy negatywne komentarze w mediach społecznościowych mogą gwałtownie pogorszyć stan psychiczny sportowca.
Wśród technik stosowanych przez elitarnych sportowców, aby radzić sobie z presją i stresem, można wymienić:
- Samomotywację: mobilizująca i wzmacniająca rozmowa ze sobą, wizualizacja sukcesu pomagająca stworzyć jansą wizję, silna decyzja o dawaniu z siebie wszystkiego, gotowość zapłacenia ceny za sukces.
- Relaksację: techniki oddechowe, medytacja, kompetencje rozluźnienia się czy uspokojenia.
- Wyznaczanie celów: krótkoterminowych i długoterminowych oraz działanie w coziennym procesie i rutynach.
- Rozproszenie uwagi: np. słuchanie opowieniej muzyki, oglądanie mobilizujących filmów
- Kontrolę emocji: techniki radzenia sobie ze stresem i lękiem, a także z presją i porażkami.
- Pracę z trenerem mentalnym: regularne obywanie sesji 1 na 1 w celu omawiania stanu psychicznego, kształtowania silnej postawy, radzenia sobie z presją i stresem, a także z sukcesem.
Co możemy wyciągnąć z tych obserwacji?
Bez względu na to, jaką dyscyplinę sportu uprawiamy, dobre samopoczucie psychiczne jest niezbędnym elementem osiągania maksymalnej wydajności. Mózg steruje przecież każdą częścią naszego ciała.
Jak więc wdrożyć trening mentalny rodem z elitarnego sportu do naszego codziennego życia sportowego?
- Zadbaj o świadomość: zrozum na zawsze że psychikę w sporcie trzeba świadomie kształtować i wzmacniać.
- Wyznaczaj cele: zarówno małe, jak i duże, rób kierowaną wizualizację tego co chcesz osiągnąć. Świętuj sukcesy.
- Nastaw się: na codzienny proces działania bez względu na motywację, rozpraszacze, problemy – rób swoje nie tracąc wizji z oczu.
- Stosuj techniki relaksacyjne: medytacja, joga, ćwiczenia oddechowe.
- Ćwicz samomotywację: wizualizuj sukces, rozmawiaj ze sobą w pozytywnym tonie.
- Dbaj o relacje z innymi: otaczaj się ludźmi, którzy Cię wspierają i motywują.
- Szukaj pomocy: jeśli czujesz się przytłoczony stresem lub lękiem, nie wahaj się skorzystać z pomocy specjalnych programów lub osób potrafiących pomagać mentalnie sportowcom.
Pamiętaj, że dbanie o zdrowie psychiczne w sporcie jest tak samo ważne jak dbanie o kondycję fizyczną, poziom wytrenowania, czy technika. Nawet ważniejsze, bo to umysł steruje ciałem i wykorzystywaniem umiejętności.
Inwestując w swój rozwój i dobrostan mentalny, zwiększasz swoje szanse na sukces w Twojej karierze zawodnika. Nie lekceważ nigy wytrenowania psychiki, pomoc masz. Pozrawiam