Kategorie
trening mentalny sportowców i trenerów

Uważność i wydajność sportowa

Uważność i wydajność sportowa

W ostatnich latach związek uważności i osiągnięć sportowych przykuł uwagę sportowców, trenerów i badaczy. Coraz więcej badań potwierdza, że ​​sukces w sporcie zależy nie tylko od przygotowania fizycznego, ale również od umiejętności trenowania umysłu. Kluczem do osiągnięcia maksymalnego potencjału jest zarządzanie stresem, kontrola uwagi i umiejętność skupiania się na chwili obecnej. Tradycyjnie psychologowie sportu stosowali podejścia poznawczo-behawioralne, takie jak Trening Umiejętności Psychologicznych (PST), aby poprawić wyniki. Metody te opierają się na celowej kontroli myśli i zachowań oraz zarządzaniu emocjami. Jednakże w ostatnich latach uważność zyskała miano podejścia zintegrowanego, oferując sportowcom narzędzia do radzenia sobie z lękiem przed występem i poprawy odporności psychicznej w trakcie zawodów.

Czym jest uważność?

Uważność to umiejętność świadomego skupiania uwagi na chwili obecnej, w sposób otwarty i bez osądzania. Według Jona Kabat-Zinna (1994) ludzie często nie zdają sobie sprawy z bieżącej sytuacji, lecz działają automatycznie, reagując na bodźce zewnętrzne bez rzeczywistej świadomości. Uważność przerywa ten mechanizm, pozwalając nam obserwować myśli, emocje i doznania cielesne z większą jasnością. W kontekście sportowym praktyka ta staje się cennym sojusznikiem. Sportowiec, który jest świadomy swojego stanu psychicznego, potrafi unikać rozproszenia uwagi, panować nad emocjami i skupiać się na wyścigu, zamiast ulegać negatywnym myślom lub strachowi przed porażką. Wyobraźmy sobie na przykład tenisistę, który ma zamiar wykonać serwis po piłce meczowej: jeżeli przytłoczy go niepokój lub wspomnienie poprzedniego błędu, jego występ ucierpi. Podejście oparte na uważności pozwala mu zaakceptować napięcie bez przytłoczenia nim, skupiając jednocześnie uwagę na natychmiastowym działaniu.

Korzyści płynące z uważności dla sportowców

Coraz więcej dowodów naukowych potwierdza skuteczność stosowania uważności w sporcie. Do jego głównych zalet zaliczamy:

  • Zmniejszanie lęku przed zawodami: Wielu sportowców odczuwa lęk przed zawodami i w ich trakcie. Uważność pomaga rozpoznać to odczucie bez odrzucania go i przekształcić je w coś, z czym można sobie poradzić. Badania pokazują, że regularna praktyka uważności obniża poziom hormonu stresu, kortyzolu, poprawiając reakcję emocjonalną w sytuacjach stresowych.
  • Lepsza koncentracja: Utrzymywanie uwagi na chwili obecnej jest kluczowe dla osiągnięcia dobrych wyników. Uważność pomaga sportowcom skupić się na tym, co ważne, unikając rozproszeń i natrętnych myśli.
  • Radzenie sobie z negatywnym dialogiem wewnętrznym: Wielu sportowców sabotuje siebie krytycznymi myślami („Nie dam rady”, „Popełniam zbyt wiele błędów”). Uważność pozwala rozpoznać te myśli bez utożsamiania się z nimi, co pozwala na wyraźniejszą i mniej emocjonalną reakcję.
  • Większa świadomość ciała: W sporcie percepcja doznań cielesnych ma kluczowe znaczenie. Większa świadomość oddechu, napięcia mięśni i postawy ciała może pomóc Ci zoptymalizować wydajność i zapobiec kontuzjom.

Przykładem jest amerykańska reprezentacja olimpijska w wioślarstwie, która włączyła uważność do swojego programu treningowego. Zawodnicy twierdzili, że medytacja uważności pomogła im poradzić sobie ze stresem przed wyścigiem i poprawić koncentrację w trakcie zawodów, co przyczyniło się do ich sukcesu medalowego.

Jak włączyć uważność do treningu?

Istnieje kilka konkretnych protokołów łączących uważność i przygotowanie sportowe. Do najskuteczniejszych zaliczamy:

  • Uważność-Akceptacja-Zaangażowanie (MAC) : Metoda opracowana dla sportowców, opiera się na akceptacji emocji, zaangażowaniu w realizację celów i świadomości chwili obecnej. Pomaga poprawić regulację uwagi i odporność psychiczną w warunkach rywalizacji.
  • Trening medytacji uważności w sporcie (MMTS) : Program ten koncentruje się na czterech kluczowych aspektach: otwartej świadomości, pozytywnym myśleniu, zarządzaniu uwagą i akceptacji nieprzyjemnych emocji. Badania przeprowadzone na wyczynowych sportowcach wykazały, że MMTS prowadzi do znacznej poprawy wyników.

Włączenie uważności do codziennej rutyny sportowców może być proste.

Do korzystnych technik zalicza się:

  1. Medytacja skoncentrowana na oddechu : Kilka minut uważnego oddychania dziennie pomaga uspokoić umysł i poprawić koncentrację.
  2. Skanowanie ciała : praktyka polegająca na uważnym badaniu doznań cielesnych, przydatna w zmniejszaniu napięcia mięśniowego i poprawie połączenia umysłu z ciałem.
  3. Trening uważnej wydajności : ćwiczenia wizualizacyjne i świadomościowe stosowane podczas treningów i zawodów w celu poprawy radzenia sobie ze stresem i lękiem

Wnioski

Przygotowanie psychiczne stanowi podstawowy aspekt osiągnięć sportowych, często pomijany w porównaniu do treningu fizycznego. Podejście oparte na uważności oferuje skuteczne narzędzia służące poprawie koncentracji oraz zarządzaniu stresem i emocjami, pozwalając sportowcom w pełni wykorzystać swój potencjał.
Włączenie uważności do sportu to nie tylko chwilowa moda, ale praktyka poparta solidnymi dowodami naukowymi. Dzięki systematycznym ćwiczeniom sportowcy mogą przekształcić świadomość w przewagę konkurencyjną, ucząc się lepiej radzić sobie z presją towarzyszącą rywalizacji i doświadczać sportu z większą równowagą i satysfakcją.

Aktywuj autorski kurs i program rozwoju dla trenerów i zawodników, aby rozwinąc sie w tym obszarze:

Szkolenia

Kategorie
trening mentalny sportowców i trenerów

Rozwój siły mentalnej zawodników i niszczenie barier

Pokonywanie barier i rozwój siły mentalnej zawodników

 

Piękno sportu polega właśnie na tym, że każdy mistrz był kiedyś do kitu, oraz to że pokonał samego siebie, by osiągnąć top. Nie ma ludzi, którzy na swojej drodze nie spotykają barier życiowych, środowiskowych, finansowych czy osobistych. Bariery są zawsze, sęk w tym, czy Cię zatrzymają i zniechęcą.  Podziwiam u mistrzów to, jak dużo są w stanie znieść, wytrzymać i co są w stanie zrobić, by przejść z punktu A – gdzie dzisiaj są, do punktu B – gdzie chcą być za kilka lat. Podziwiam ich determinację, upór i poświęcenie w dążeniu do wymarzonego życia.

Warto być nie do powstrzymania. Jesteś?

Przyjrzyj się, jakie główne bariery pokonują ludzie sukcesu, a skoro oni mogli, to ty też możesz.

  1. Przeszłość

Przeszłość i wynikająca ze wspomnień niska samoocena może być sporą barierą dla zawodnika, aby czuł się godny zwycięstwa i osiągania sukcesów sportowych. Musisz zostawić przeszłość na zawsze, o ile Cię nie wspiera, nie buduje zdrowej samooceny i ściąga w dół. Przeszłość nie determinuje przyszłości, a tysiące biografii zawodników pokazuje, że sport stał się dla nich szansą na lepsze życie. Pamiętaj, że czym miałeś trudniej w życiu, tym silniejszy jesteś. Skup się na przyszłości i na tym, czego pragniesz, a nie na tym co było. Z przeszłości warto brać tylko naukę na przyszłość.

Sugestia – zamknij negatywną przeszłość na zawsze. Każdy dzień to nowy początek, nowe narodziny. Każdy nowy start, mecz czy występ – to nowe narodziny. To właśnie przeszłość czyni Cię silniejszym i mądrzejszym.

Jesteś gotowy przestać żyć przeszłością, rozpamiętywaniem, użalaniem się, wspominaniem złych momentów?

Musisz to zrobić, gdyż mózg powinien się skupić na realizacji planów na przyszłość, ale żyj i być w Tu i teraz.

  1. Środowisko

Środowisko które Cię stworzyło, nie może wznieść Cię na szczyt sukcesu. Inne rezultaty wymagają innego otoczenia, innych ludzi. Chcesz zmienić siebie to zmień ludzi którymi się otaczasz. Mają Cię wspierać, pomagać Ci i Cię motywować. Sukces na pewno będzie wymagał wyjścia poza obecne środowisko, tak już jest ułożony świat. Na pewno w wielu obszarach życia potrzebujesz nowych ludzi, zatem wyjście ze strefy komfortu jest niezbędnym elementem osiągnięcia sukcesu w sporcie.

Środowisko może być barierą, rodzina, miasto, najbliżsi – być może Ci nie służą, dlatego czasem trzeba podjąć trudną decyzję, aby zacząć zupełnie samemu i w innym miejscu. Lecz mistrzowie nie boją się podejmować trudnych decyzji.

Jesteś na to gotowy? Poznawać innych ludzi? Bywać w innych miejscach?

Musisz to zrobić, bo tylko poza strefą komfortu się rozwijasz.

 

 

  1. Przyszłość

Przyszłość musi być zaplanowana, zatem warto abyś zrobił cele i projekt ich osiągania. Każdy dzień jest skarbem zatem nie trać czasu na bezproduktywne działanie. Przyszłość powstaje teraz, podczas codziennego działania – efekty są tylko odroczone w czasie. To jakim będziesz zawodnikiem za 3 czy 5 lat, zależy od tego co zrobisz dzisiaj.

Czy przyszłość może być barierą? Tak, o ile podczas pojedynku nie będziesz w tu i teraz, tylko będziesz myślał o przyszłości. Szczególnie jeżeli będziesz tworzył czarne scenariusze, które zabierają siły i energię. Przyszłości jeszcze nie ma, jeszcze nie nadeszła a jedyny czas na działanie jest teraz. Dlatego skup się tylko i wyłącznie na maksymalnym wysiłku w obecnej chwili zawodów, nie przeskakuj myślami w przyszłość, bo nie będzie cię w teraz, zatem kto będzie grał? Będziesz nieświadomy tego co robisz? O przyszłość się nie bój, jest przecież w twoich rękach.

Zaplanuj przyszłość jak najbardziej szczegółowo, w pozytywny sposób.

  1. Finanse

Finanse, to znaczy ich brak, nigdy nie był przeszkodą aby osiągnąć sukces. Wręcz  odwrotnie, to brak finansów był dla wielu sław główną siłą napędową. Zatem jeśli pochodzisz z biednej rodziny, nie rozczulaj się tylko zmobilizuj energię i stwórz dźwignię siły, która spowoduje odmianę twojego losu. Zrób wszystko, aby brak finansów nigdy Cię nie zatrzymały w drodze po marzenia i szczęście. Jeśli nie masz wsparcia finansowego od otoczenia – bądź przedsiębiorczy. Proś o pracę, pomagaj komu się da, imaj się każdego zajęcia by zdobyć środki niezbędne do trenowania. Przyjdzie czas, że życie ci się odmieni, tylko nigdy się nie poddawaj.

Czy brak finansów może Cię powstrzymać? Jak sobie z tym poradzisz? Stwórz strategie na finansowanie Twojej kariery.

  1. Samoocena

To będzie Twoja największa bariera. Największą walkę stoczysz sam ze sobą. Jeśli pokonasz siebie, już nikt inny nie stanie Ci na drodze. Zrób wszystko, abyś mówił i myślał o sobie dobrze, abyś wierzył w siebie i ufał. Poznaj swoje mocne strony oraz potencjał do rozwoju, cechy które warte są jeszcze pracy. Przestań się obwiniać, krytykować, użalać nad sobą – to nie jest postawa pewnego siebie zawodnika.

Jesteś gotowy czuć się wartościowym i godnym zawodnikiem?

Zacznij od dzisiaj, maksymalnie.

  1. Niezorganizowanie

Barierą sportowców są także nieład i nieporządek w życiu tak osobistym, jak i sportowym. Każdy mistrz którego znam jest zorganizowany. Harmonogram dnia jest podporządkowany kalendarzowi treningów i zawodów. Kontroluj swoją linię czasu, mając świadomość daty ważnych spotkań, mistrzostw czy codziennych zadań. Ogarniaj czas pełnego zaangażowania oraz czas odpoczynku i regeneracji. Panuj nad czasem, bo to najważniejsze aktywo jakie masz. Czas jest nie do nadrobienia. Możesz odzyskać formę, może zostać mistrzem świata w następnym turnieju, ale czasu już nigdy nie odzyskasz. Zatem zorganizuj się i zarządzaj sobą w czasie najlepiej jak potrafisz.

  1. Brak celów

Tylko wspomnę na koniec, że wewnętrzne opory, brak energii i motywacji, może wynikać z braku jasnych i klarownych, ambitnych celów. Musisz mieć spisaną wizję do której zmierzasz, nie wolno tego naprawdę pomijać. Jedyną zasadą aby zmusić mózg do robienia rzeczy których nie chce robić, to mieć ciągle przed oczami jasny obraz tego, czego chcesz. Dlatego pisz wszystkie cele na piśmie, szczegółowo i precyzyjnie.

Wyprawa po medal wymaga podjęcia prawdziwej decyzji, dlatego abyś się naprawdę nie męczył, musisz zacząć dokładnie od jej podjęcia.

 

  • Ćwiczenie

Wypisz jak najwięcej występujących barier, które Cię powstrzymują przed tym, aby jak najszybciej wznieść się na szczyt kariery.

Co zamierzasz zrobić natychmiast, aby pokonać te bariery?

Jakim życiem możesz się cieszyć, jeśli pokonasz te bariery?

Co się nie stanie, jak się poddasz?

Sugestia, codziennie rano przez pierwsze 10-20 minut czytaj pozytywne myśli, oglądaj motywacyjne filmy i inspiruj się historiami sportowców.

Wykreśl słowo bariera z umysłu, zastąp je słowem wyzwanie.

Zapisz się do newslettera​​

i otrzymuj informacje i nowych artykułach na blogu, szkoleniach i publikacjach, które pomogą Ci kształtować Twoją przyszłość.