Kategorie
trening mentalny sportowców i trenerów

Uważność i wydajność sportowa

Uważność i wydajność sportowa

W ostatnich latach związek uważności i osiągnięć sportowych przykuł uwagę sportowców, trenerów i badaczy. Coraz więcej badań potwierdza, że ​​sukces w sporcie zależy nie tylko od przygotowania fizycznego, ale również od umiejętności trenowania umysłu. Kluczem do osiągnięcia maksymalnego potencjału jest zarządzanie stresem, kontrola uwagi i umiejętność skupiania się na chwili obecnej. Tradycyjnie psychologowie sportu stosowali podejścia poznawczo-behawioralne, takie jak Trening Umiejętności Psychologicznych (PST), aby poprawić wyniki. Metody te opierają się na celowej kontroli myśli i zachowań oraz zarządzaniu emocjami. Jednakże w ostatnich latach uważność zyskała miano podejścia zintegrowanego, oferując sportowcom narzędzia do radzenia sobie z lękiem przed występem i poprawy odporności psychicznej w trakcie zawodów.

Czym jest uważność?

Uważność to umiejętność świadomego skupiania uwagi na chwili obecnej, w sposób otwarty i bez osądzania. Według Jona Kabat-Zinna (1994) ludzie często nie zdają sobie sprawy z bieżącej sytuacji, lecz działają automatycznie, reagując na bodźce zewnętrzne bez rzeczywistej świadomości. Uważność przerywa ten mechanizm, pozwalając nam obserwować myśli, emocje i doznania cielesne z większą jasnością. W kontekście sportowym praktyka ta staje się cennym sojusznikiem. Sportowiec, który jest świadomy swojego stanu psychicznego, potrafi unikać rozproszenia uwagi, panować nad emocjami i skupiać się na wyścigu, zamiast ulegać negatywnym myślom lub strachowi przed porażką. Wyobraźmy sobie na przykład tenisistę, który ma zamiar wykonać serwis po piłce meczowej: jeżeli przytłoczy go niepokój lub wspomnienie poprzedniego błędu, jego występ ucierpi. Podejście oparte na uważności pozwala mu zaakceptować napięcie bez przytłoczenia nim, skupiając jednocześnie uwagę na natychmiastowym działaniu.

Korzyści płynące z uważności dla sportowców

Coraz więcej dowodów naukowych potwierdza skuteczność stosowania uważności w sporcie. Do jego głównych zalet zaliczamy:

  • Zmniejszanie lęku przed zawodami: Wielu sportowców odczuwa lęk przed zawodami i w ich trakcie. Uważność pomaga rozpoznać to odczucie bez odrzucania go i przekształcić je w coś, z czym można sobie poradzić. Badania pokazują, że regularna praktyka uważności obniża poziom hormonu stresu, kortyzolu, poprawiając reakcję emocjonalną w sytuacjach stresowych.
  • Lepsza koncentracja: Utrzymywanie uwagi na chwili obecnej jest kluczowe dla osiągnięcia dobrych wyników. Uważność pomaga sportowcom skupić się na tym, co ważne, unikając rozproszeń i natrętnych myśli.
  • Radzenie sobie z negatywnym dialogiem wewnętrznym: Wielu sportowców sabotuje siebie krytycznymi myślami („Nie dam rady”, „Popełniam zbyt wiele błędów”). Uważność pozwala rozpoznać te myśli bez utożsamiania się z nimi, co pozwala na wyraźniejszą i mniej emocjonalną reakcję.
  • Większa świadomość ciała: W sporcie percepcja doznań cielesnych ma kluczowe znaczenie. Większa świadomość oddechu, napięcia mięśni i postawy ciała może pomóc Ci zoptymalizować wydajność i zapobiec kontuzjom.

Przykładem jest amerykańska reprezentacja olimpijska w wioślarstwie, która włączyła uważność do swojego programu treningowego. Zawodnicy twierdzili, że medytacja uważności pomogła im poradzić sobie ze stresem przed wyścigiem i poprawić koncentrację w trakcie zawodów, co przyczyniło się do ich sukcesu medalowego.

Jak włączyć uważność do treningu?

Istnieje kilka konkretnych protokołów łączących uważność i przygotowanie sportowe. Do najskuteczniejszych zaliczamy:

  • Uważność-Akceptacja-Zaangażowanie (MAC) : Metoda opracowana dla sportowców, opiera się na akceptacji emocji, zaangażowaniu w realizację celów i świadomości chwili obecnej. Pomaga poprawić regulację uwagi i odporność psychiczną w warunkach rywalizacji.
  • Trening medytacji uważności w sporcie (MMTS) : Program ten koncentruje się na czterech kluczowych aspektach: otwartej świadomości, pozytywnym myśleniu, zarządzaniu uwagą i akceptacji nieprzyjemnych emocji. Badania przeprowadzone na wyczynowych sportowcach wykazały, że MMTS prowadzi do znacznej poprawy wyników.

Włączenie uważności do codziennej rutyny sportowców może być proste.

Do korzystnych technik zalicza się:

  1. Medytacja skoncentrowana na oddechu : Kilka minut uważnego oddychania dziennie pomaga uspokoić umysł i poprawić koncentrację.
  2. Skanowanie ciała : praktyka polegająca na uważnym badaniu doznań cielesnych, przydatna w zmniejszaniu napięcia mięśniowego i poprawie połączenia umysłu z ciałem.
  3. Trening uważnej wydajności : ćwiczenia wizualizacyjne i świadomościowe stosowane podczas treningów i zawodów w celu poprawy radzenia sobie ze stresem i lękiem

Wnioski

Przygotowanie psychiczne stanowi podstawowy aspekt osiągnięć sportowych, często pomijany w porównaniu do treningu fizycznego. Podejście oparte na uważności oferuje skuteczne narzędzia służące poprawie koncentracji oraz zarządzaniu stresem i emocjami, pozwalając sportowcom w pełni wykorzystać swój potencjał.
Włączenie uważności do sportu to nie tylko chwilowa moda, ale praktyka poparta solidnymi dowodami naukowymi. Dzięki systematycznym ćwiczeniom sportowcy mogą przekształcić świadomość w przewagę konkurencyjną, ucząc się lepiej radzić sobie z presją towarzyszącą rywalizacji i doświadczać sportu z większą równowagą i satysfakcją.

Aktywuj autorski kurs i program rozwoju dla trenerów i zawodników, aby rozwinąc sie w tym obszarze:

Szkolenia

Kategorie
trening mentalny sportowców i trenerów

Techniki mobilizacyjne dla sportowców

TECHNIKI MOBILIZACYJNE DLA TRENERÓW I SPORTOWCÓW

Wyznaczanie celów

Należy zachęcać sportowców do wyznaczenia kilku ambitnych, ale możliwych do osiągnięcia celów długoterminowych; być może za trzy lub cztery lata reprezentować swój kraj na ważnych mistrzostwach. Dzięki umożliwieniu sportowcom wyznaczania własnych celów jest bardziej prawdopodobne, że zaakceptują stojące przed nimi wyzwania i będą dążyć do nich z entuzjazmem.

Aby sportowcy mogli realizować swoje cele długoterminowe, powinni również wyznaczać odpowiednie cele średnioterminowe.
Na przykład po zdobyciu brązowego medalu na Igrzyskach Olimpijskich w Atenach w 2004 r. brytyjska siedmioboistka Kelly Sotherton postawiła sobie za średnioterminowy cel zdobycie tytułu mistrza Wspólnoty Narodów w 2006 r. w Melbourne (co osiągnęła) w drodze do realizacji swojego długoterminowego celu, jakim jest zostać mistrzem olimpijskim na Igrzyskach w Pekinie w 2008 r.;

Zdecydowanie najważniejsze cele z praktycznego punktu widzenia to cele krótkoterminowe, ponieważ to dzięki nim sportowcy skupiają się na punktach kontrolnych, które mają kluczowe znaczenie dla osiągnięcia doskonałych wyników. Dlatego cele krótkoterminowe powinny być zorientowane głównie na proces.

Na przykład, gdy Wayne Rooney z Manchesteru United doznał kontuzji śródstopia na sześć tygodni przed rozpoczęciem mistrzostw świata w piłce nożnej, w wyścigu o odzyskanie pełnej sprawności wyznaczył szereg celów procesowych. Obejmowały one codzienne sesje fizjoterapeutyczne, ćwiczenia lecznicze w komorze tlenowej, ćwiczenia aerobowe bez obciążania, monitorowanie spożycia składników odżywczych i tak dalej.

Cele należy regularnie monitorować i korygować. Jednym z największych błędów trenerów przy wyznaczaniu celów jest to, że często mają zbyt sztywne podejście. Proces wyznaczania celów działa najlepiej, gdy istnieje pewna elastyczność, a indywidualny sportowiec lub zespół przejmuje odpowiedzialność za każdy cel. Dlatego trenerom i menedżerom lepiej będzie, jeśli przy ustalaniu celów zastosują odrobinę demokracji, szczególnie jeśli pracują z bardziej doświadczonymi sportowcami.

Korzystanie z nagród zewnętrznych

Kluczowym aspektem skutecznego wykorzystania nagród zewnętrznych jest wzmocnienie przez nich poczucia kompetencji i własnej wartości sportowca. Dlatego nagroda powinna mieć charakter informacyjny, a nie kontrolny. Jeśli nagroda zacznie mieć charakter kontrolujący, może znacząco osłabić motywację wewnętrzną. Aby nagroda miała charakter informacyjny, zaleca się, aby miała stosunkowo niewielką wartość pieniężną (tzn. była nagrodą symboliczną), np. tytuł „kobiety meczu” lub „sportowca tournée”. Nagroda powinna być także wręczona sportowcowi przed wszystkimi potencjalnymi odbiorcami, z naciskiem na prestiż z nią związany. Inne popularne sposoby wykorzystania żetonowych nagród obejmują wyrycie nazwisk sportowców na corocznych tablicach z wyróżnieniami za ich wkład lub wręczenie specjalnego elementu ubioru.

Muzyka motywacyjna

Szczególnie dobrym sposobem na motywowanie sportowców na treningach i przed zawodami jest wykorzystanie muzyki, którą uważają za inspirującą. Tim Foster, złoty medalista olimpijski w wioślarstwie na Igrzyskach Olimpijskich w Sydney, obecnie szanowany trener, wykorzystuje muzykę do przerywania wszystkich prowadzonych przez siebie sesji treningowych w hali. W szczególności podczas treningu obwodowego lub interwałów na ergometrze wioślarskim włącza głośną/szybką muzykę, natomiast w okresach odpoczynku – cichą/wolną muzykę.

Dlatego czas pracy i odpoczynku reguluje muzyka. Badania przeprowadzone na Uniwersytecie Brunel wskazują, że takie podejście zwiększa wydajność pracy, zmniejsza odczuwany wysiłek i poprawia afekt podczas wykonywania zadania – przyjemność odczuwaną podczas wykonywania czynności.

Pozytywny dialog ze sobą

Pozytywna rozmowa własna to technika, którą można zastosować w celu zwiększenia motywacji w szerokim zakresie dziedzin osiągnięć. Wykorzystuje potężny wewnętrzny głos sportowca, aby wzmocnić jego poczucie własnej wartości lub ważne aspekty jego wyników. Przy odpowiednich powtórzeniach rozmowa z samym sobą może pozytywnie zmienić system przekonań sportowca. W mojej pracy ze sportowcami stosuję trzy rodzaje autodyskusji i zilustruję każdy z nich przykładem, który pomoże Ci w wymyśleniu własnego.

Pierwszy typ to rozmowa własna na temat zadania, która służy skupieniu uwagi sportowca na wykonywanym zadaniu. Karateka, z którym pracowałem, używał mantry „filar mocy”, aby wzmocnić swoją silną postawę. Drugi typ to rozmowa własna związana z nastrojem, która wpływa na samopoczucie sportowców.
Międzynarodowa narciarka wodna wymyśliła „motyle w szyku”, które miały pokazać, w jaki sposób motyle w jej brzuchu będą działać na jej korzyść, a nie przeciwko niej. Trzeci typ znany jest jako pozytywna samoafirmacja, a najsłynniejszym jej przedstawicielem był legendarny bokser Mohammed Ali, który powtarzał stwierdzenie: „Jestem największy” tak wiele razy, że nawet jego przeciwnicy w to uwierzyli.

„Pomyślałem, że jeśli powiem to wystarczająco dużo, przekonam świat, że naprawdę jestem najlepszy”.
Mohammed Ali

Każdy z nas ma niewykorzystane źródło energii, z którego można skorzystać, aby osiągnąć lepsze rezultaty. Wzmacnianie motywacji zasadniczo polega na zmianie nastawienia, rozwinięciu pozytywnego nastawienia „można zrobić” i zaangażowaniu się w systematyczne zachowania – krótkoterminowe cele procesu – które ułatwiają poprawę.

Jeśli pełnisz rolę lidera w sporcie, będziesz mieć znaczący wpływ na to, jak zmotywowani mogą czuć się Twoi sportowcy lub zespół. Możesz zaszczepić dobrą etykę pracy, docenić indywidualny wysiłek i stworzyć przejrzyste struktury wynagrodzeń, które wzmacniają poczucie kompetencji pracowników.

Pamiętanie o wartościach

Trwałą motywacją może być regularne i silne pamiętanie o systemie wartości, na jakim opiera swoje zaangażowanie sportowiec. Jeśli przepracuje się szczerze i z serca odpowiedzi, może narodzić się silna mobilizacja i determinacja. Przydatne mogą być pytania:

  • Co nadaje główną wartość temu, że trenuje i chcę osiągać mistrzowski poziom?
  • Co nadaje największy sens mojemu poświęceniu?
  • Po co to robię?
  • Jaki widzę w tym sens?

Aby techniki wymienione w tym artykule działały najlepiej, należy je dostosować do konkretnych okoliczności i potrzeb poszczególnych sportowców. Zawsze staraj się być oryginalny i innowacyjny w stosowaniu technik motywacyjnych.

Powodzenia, Sławek

Kategorie
trening mentalny sportowców i trenerów

Siła i moc zawodnika – sesja dla trenerów sportowych

Fragment szkolenia sportowców – kurs Sławka Lutra

Poniżej masz sesję treningową audio, podcast:

Siła i moc zawodnika

Nic mnie nie przekona, że cała siła człowieka bierze się z pragnień tego, kim chce się być oraz z tego – jak to dla nas jest ważne.

Siła która płynie z „ucieczki” od czegoś, czego nigdy nie chcemy  – też jest bardzo potężna.

Ale to zawsze moc pragnień i zamiarów nadaje ponadludzką siłę do potężnego wysiłku jaki czeka na zawodnika. Dlatego głównym celem trenera oprócz treningu techniki i ciała – jest pomóc zawodnikowi odkryć jego prawdziwą motywację.

Po co? Bo bez tego – nie wytrwa i nie przejdzie codziennych procesów działania prowadzących do osiągnięcia mistrzowskiej klasy sportowej.

Moc płynie z wewnątrz i tylko z wewnątrz. Zawodnik musi mieć tak jasną i sprecyzowaną wizję, bo czego go droga którą nie idą „normalni” ludzie.

Robi proces bez względu na okoliczność

Mistrzowie robią codzienny proces nawet przez 20 lat i dłużej, zatem to akceptacja stylu życia której nikt inny by nie zaakceptował. 

Giganci sportowi potrafią mieć tylko 4-5 dni wolnego w okresie między olimpiadami. Każdego dnia, trening, trening, trening i trening…

Kocha zwyciężać

Budowanie osobowości zwycięscy nie należy do najłatwiejszych, dlatego Twoim zadaniem jest także nauczyć zawodnika, że jego rolą jest zwyciężać – po to trenuje, po to ćwiczy, po to się poświęca.

Zwycięzca w swojej strefie (boisko, kort, ring, bieżnia, stadion, hala, itp) – zamienia się w lwa, gladiatora, pumę, maszynę, czy drapieżnika.

W sporcie jesteś ofiarą lub drapieżnikiem. 

Polującym lub polowanym.

Przyjaźń znika gdy dwóch kumpli staje do walki razem w strefie. Strefa rządzi się innymi prawami niż bycie w domu czy po treningu.

W sporcie liczy się zwycięstwo i naucz swoich pupili myśleć w ten sposób.

Nienawidzi przegrywać

Żaden gladiator nienawidzi przegrywać, dlatego kiedy to się stanie (a stanie nie raz) nie beczy tylko bierze torbę i idzie na trening trenować elementy które odstają do poziomu światowego. To uczucie porażki dodaje mu siły i czyni go twardszym.

To porażki kształtują charakter zawodnika, przepraszam – gladiatora. Normalnego zawodnika z nieukształtowaną psychiką – załamią.

Pamiętaj o całym wartościowym kursie Trener mentalny sportowców – który pomoże Ci w Twojej pracy, bardzo.

Uściski, Sławek

Zapisz się do newslettera​​

i otrzymuj informacje i nowych artykułach na blogu, szkoleniach i publikacjach, które pomogą Ci kształtować Twoją przyszłość.