W sportach zespołowych zaufanie i przywództwo odgrywają kluczową rolę w budowaniu spójności grupy i poprawie ogólnych wyników zespołu. Konkurencyjne środowisko sportu sprawia, że liderzy muszą koniecznie zdobyć zaufanie członków zespołu, a zaufanie to przekłada się na zdolność grupy do współpracy, determinacji i dążenia do wspólnych celów.
ZAUFANIE
Gulak-Lipka (2017) definiuje zaufanie – jako postawę, która pomaga liderowi stworzyć pozytywną i angażującą atmosferę.
W świecie sportu, podobnie jak w kontekście biznesu, klimat rywalizacji i nieustanne wyzwania wymagają silnego poczucia spójności i motywacji wśród członków zespołu.
Dobry lider musi zatem zbudować taki poziom zaufania, który pozwoli sportowcom utrzymać wysoką motywację i działać w sposób skoordynowany, dążąc do wspólnego celu, pomimo presji i przeciwności.
Zaufanie jest rozumiane jako czynnik ułatwiający otwartą komunikację, pozwalający na szybkie podejmowanie decyzji i budujący klimat wzajemnego wsparcia, co jest fundamentalnym aspektem utrzymania wysokiej wydajności grupy.
W kontekście sportowym – liderem jest często trener lub kapitan drużyny, a jego umiejętność zachowania równowagi między empatią a autorytetem stanowi źródło inspiracji i wzór do naśladowania dla innych członków drużyny.
Ponadto sportowcy lepiej reagują na lidera, który okazuje szacunek i zrozumienie ich potrzeb, oraz wykazuje się kompetencją w podejmowaniu decyzji technicznych i strategicznych.
WIELOWYMIAROWY MODEL PRZYWÓDZTWA
Zgodnie z Multidyscyplinarnym Modelem Przywództwa (Chelladurai i Canon, 1978) zachowania liderów można podzielić na pięć różnych stylów.
Przede wszystkim edukacja i szkolenia , skupiające się na aspekcie technicznym i obejmujące takie działania jak doskonalenie umiejętności i planowanie strategiczne. Przywódca, który zachowuje się w ten sposób, jest postrzegany jako osoba, której zależy na poprawie wyników zespołu.
Model ten ma kontynuację w zachowaniach demokratycznych , czyli zdolności lidera do angażowania członków zespołu w procesy decyzyjne. Ten styl przywództwa jest ceniony, gdy członkowie zespołu czują, że mogą aktywnie uczestniczyć i być wysłuchani.
Przeciwieństwem zachowania demokratycznego jest zachowanie autokratyczne : jest ono bardziej dyrektywne i niezależne, przywódca podejmuje decyzje bez konsultowania się z zespołem. Takie zachowanie w większości przypadków prowadzi do zmniejszenia spójności, zwłaszcza w zakresie interakcji społecznych. W takich przypadkach członkowie zespołu czują się mniej zaangażowani i zjednoczeni z innymi graczami, co stwarza ryzyko powstawania podziałów i osłabienia poczucia przynależności. Jednak w niektórych szczególnie krytycznych sytuacjach, na przykład w momentach dużej presji podczas zawodów, bardziej autokratyczne podejście może być pomocne w utrzymaniu kontroli i porządku, o ile nie jest to jedyny przyjęty styl.
Ciągłe budowanie wsparcia społecznego pozwala liderowi wspierać członków zespołu nie tylko w osiąganiu wyników, ale również w zaspokajaniu potrzeb osobistych i społecznych, przyczyniając się do stworzenia pozytywnej i wzajemnie wspierającej się atmosfery w zespole.
Model kończy się pozytywnym sprzężeniem zwrotnym : takie zachowanie obejmuje docenianie i wzmacnianie osiągnięć członków zespołu oraz jest ważne dla utrzymania wysokiego morale i motywacji.
Badanie przeprowadzone przez Shields et al. (1997) na sportowcach grających w baseball i softball, oparte na tym modelu, wykazało, że spójność grupy ściśle wiąże się z postrzeganymi zachowaniami przywódczymi, szczególnie w odniesieniu do wsparcia społecznego i pozytywnej informacji zwrotnej.
Zespoły, których liderzy przyjęli demokratyczne podejście, dając członkom możliwość uczestniczenia w procesie podejmowania decyzji, były bardziej spójne. Dodatkowo sportowcy czuli się bardziej zmotywowani i związani z drużyną, gdy trener był otwarty i gotowy słuchać ich opinii i potrzeb.
W przeciwieństwie do zachowań przywódczych opartych na partycypacji, autokratyczne zachowania liderów mają tendencję do negatywnego wpływu na spójność. Ten styl może powodować frustrację i wyobcowanie wśród członków zespołu, zwłaszcza gdy inni sportowcy czują się wykluczeni z procesu podejmowania decyzji lub dostrzegają brak szacunku dla ich opinii.
Według Vincera i Lougheada (2010), chociaż ten styl przywództwa może być skuteczny w sytuacjach wymagających szybkich i zdecydowanych decyzji, jego ciągłe stosowanie może podważać poczucie przynależności i motywację zbiorową.
WNIOSKI
Analiza tych badań podkreśliła znaczenie przywództwa opartego na zaufaniu i zachowaniach partycypacyjnych dla zapewnienia dużej spójności drużyn sportowych. Zaufanie jest bowiem podstawą skutecznego przywództwa, a zachowania wspierające, takie jak pozytywne opinie i zaangażowanie w podejmowanie decyzji, są wręcz niezbędne do budowania więzi między członkami zespołu.
Wyniki te wskazują, że zarówno trenerzy, jak i liderzy sportowców powinni rozwijać umiejętności komunikacyjne i wsparcie emocjonalne, promując klimat zaufania i współpracy.
W szczególności pomocne dla trenerów jest przyjęcie demokratycznego podejścia, w którym sportowcy czują, że mają aktywny udział w podejmowaniu decyzji przez zespół. Jednocześnie wspieranie rozwoju liderów wśród samych sportowców może być skuteczną strategią poprawiającą interakcje i poczucie przynależności, ponieważ sportowcy zazwyczaj pozytywnie reagują na rówieśników, którzy ich prowadzą i wspierają.
Ostatecznie zaufanie i wspierające zachowania okazują się niezbędne do zbudowania spójnego, nastawionego na sukces zespołu. Przywództwo, które promuje wzajemny szacunek i kolektywne zaangażowanie, pozwala grupie stawiać czoła wyzwaniom konkurencyjnym z większą determinacją, przekształcając zespół w silną i odporną jednostkę.
Jak być lepszym trenerem, więcej rozumieć i silnie wspierać zespół nauczysz się na kursie Trener mentalny sportowca. To najlepsza inwestycja w siebie i swoja karierę.
Pozdrawiam, Sławek
